Zespół nabytego upośledzenia odporności czyli AIDS jest wywołany przez wirus zwany HIV, który uszkadza układ odpornościowy czyniąc organizm wrażliwym na różne choroby. Charakterystyczny jest przewlekły, długotrwały przebieg zakażenia. Wirus szerzy się w świecie od początku lat osiemdziesiątych. Według oceny światowej Organizacji Zdrowia od początku epidemii do lipca 1994 r. w świecie zakaziło się HIV ponad 17 milionów osób, a na AIDS zachorowało w tym czasie 4 miliony. W Polsce pierwsze zakażenia i zachorowania stwierdzono w drugiej połowie minionego dziesięciolecia; jak dotąd choroba nie jest bardzo rozpowszechniona, jednak liczba zakażeń HIV i zachorowań na AIDS stopniowo wzrasta. Najliczniejszą grupą wśród zakażonych w naszym kraju są narkomani.

HIV, czyli ludzki wirus upośledzenia odporności, zawarty jest w krwi, nasieniu, wydzielinie pochwy; w innych płynach ustrojowych może się znajdować tylko w bardzo niewielkich ilościach.

Zakażenie następuje, gdy wirusy wnikną w odpowiednio dużej liczbie do organizmu w czasie stosunku płciowego przez drobne uszkodzenie skóry lub błon śluzowych, gdy przenikną z zakażonej matki na płód, lub gdy dostaną się do krwi przez wspólne używanie niesterylnych igieł i strzykawek przez narkomanów. Szczególnie ryzykowne są stosunki z osobami o skłonnościach homoseksualnych i biseksualnych oraz z osobami uzależnionymi od środków odurzających (narkomanami). Nie dochodzi do zakażenia przez kontakty w życiu codziennym, przez osobiste przedmioty, naczynia, podanie ręki, ani przez powietrze. Nie przenoszą HIV komary, ani zwierzęta domowe.

Nie ma swoistych objawów. Pierwsze objawy, które po latach wskazują na rozwój AIDS, to długo utrzymująca się gorączka, uporczywa biegunka, osłabienie i wycieńczenie. Może wystąpić zapalenie płuc wywołane przez pierwotniaka Pneumocystis Carini, nowotwór o nazwie Sarcoma Kaposi, zmiany w mózgu np. encefalopatia lub otępienie oraz rozmaite inne objawy chorobowe. Przez długi jednak czas, kilka, a nawet kilkanaście lat, brak jest objawów AIDS. Pod wpływem leczenia zmiany ustępują, mogą jednak nawracać, stan chorego stopniowo się pogarsza i dochodzi do śmierci.

Badanie krwi wykonane po upływie 3 miesięcy od wniknięcia wirusów pozwala wykryć przeciwciała wskazujące na zakażenie. Dodatni wynik tego testu nie jest jednak równoznaczny z rozpoznaniem AIDS, świadczy jedynie o zakażeniu HIV. AIDS może się pojawić dopiero po latach. Badanie krwi, o którym mowa, można wykonać najłatwiej w poradniach dermatologicznych w większych miastach w całym kraju.

Jak dotąd nie ma leku pozwalającego na zabicie wszystkich wirusów, toteż AIDS ma przebieg śmiertelny. Jest jednak wiele leków pozwalających hamować przebieg zakażenia oraz usuwać dołączające się zakażenia bakteriami, wirusami, pasożytami i grzybami. Chorzy powinni więc pozostawać pod opieką lekarską, która jest bezpłatna.